به نقل از «خبرگزاری برنا»

فلسفه درخواست کلمات تامه و اتم از خداوند توسط امام محمد باقر (ع)

تاریخ انتشار: ۵ تیر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۰۷۴۴۹۱

حجت الاسلام و المسلمین محمد سروس محلاتی در یادداشتی با عنوان تمامیت کلمات در قرآن که در سایت اندیشه دینی معاصر منتشر شده است، به فلسفه درخواست کلمات تامه و اتم از خداوند متعال توسط امام محمد باقر(ع) اشاره کرده است.

به گزارش برنا؛ اصل این تعبیر یعنی تمامیت کلمه یک تعبیری است که ریشه در قرآن کریم دارد و در آیاتی که تعبیر کلمه به کار رفته است گاه تمامیت کلمه هم مورد تأکید قرار گرفته است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

مثلاً در سوره انعام می‌فرماید: «وَتَمَّت کَلِمَتُ رَبِّکَ صِدقا وَعَدلا لَّا مُبَدِّلَ لِکَلِمَتِهِ». این تعبیرات که در لسان ادعیه تکرار شده و در تعابیر قرآنی هم مشابه آن وجود دارد ما را به تأمل وادار می‌کند که چگونه یک کلمه، کلمه تامه می‌شود و چگونه یک کلمه از تامه بودن به اتم بودن ارتقا پیدا می‌کند. در پاسخ به این پرسش ابتدا باید توجه داشته باشیم که کلمه برحسب آنچه در قرآن کریم هست، اشاره به یک واقعیت عینی دارد نه یک لفظ و کلمات همان موجوداتی هستند که نظام هستی را تشکیل می‌دهند. بر این اساس باید گفت چگونه یک کلمه به مرتبه تمامیت می‌رسد و آیا هر کلمه‌ای تام است؟

آنچه از مباحث علمی اهل معرفت می‌توان استفاده کرد این است که هر کلمه یعنی هر واقعیتی که بهره‌ای از هستی برده است در هر مرتبه‌ای که قرار گرفته است و آن سهمی که از هستی دارد به هر مقداری که باشد تام و تمام است یعنی برحسب ظرفیت وجودی خود بهره‌ای از هستی برده است و اگر بیش از آنچه دارد، ندارد به دلیل آن است که استعداد بیشتری در او نیست. با این نگاه هر موجودی از فعلیتی برخوردار است که آن فعلیت به اقتضای همان وجود است. با این نگاه همه موجودات تام هستند یعنی امکان ندارد ظرفیتی در موجودی وجود داشته باشد و افاضه‌ای نسبت به او صورت نگیرد. اگر افاضه نشده به دلیل آن است که ظرفیت و استعدادی نبوده است. هرچه این ظرفیت‌ها افزایش پیدا کند دریافت فیض هم افزایش پیدا می‌کند.

چگونه برخی کلمات الهی اتم است؟

اگر ما از این زاویه تمامیت را در همه کلمات الهی ببینیم آن وقت با این سوال مواجه می‌شویم که چرا برخی کلمات نسبت به کلمات دیگر اتم می‌شوند؟ پاسخ این است اگر ما موجودات را به لحاظ کمالاتی که دارند با هم مقایسه کنیم می‌توانیم در یک مقایسه و نسبت‌سنجی به این نتیجه برسیم که استعداد برخی نسبت به برخی دیگر بیشتر است.
آن کسی که بالاترین ظرفیت وجودی را دارد که وقتی سخن از علم است عالی‌ترین را دریافت می‌کند، سخن از قدرت است عالی‌ترین را دریافت می‌کند، سخن از رحمت است بالاترین را دریافت می‌کند، نسبت به موجودات دیگر از ظرفیت بالاتری برخوردار است، آن کلمه اتم است. اگر ظرفیت موجودی را نسبت به خودش در نظر گرفتیم کلمه تامه است و اگر ظرفیت موجودی را در مقایسه با موجودات دیگر سنجیدیم سخن از کلمات اتم به میان می‌آید.
اینجاست که مسئله توحید با مسئله انسان کامل به یک نقطه می‌رسند. از یک سو سخن از کلمات الهی است و افاضه‌ای که از مبدأ آغاز می‌شود و از یک سو بالاترین ظرفیت برای ارتقای وجودی و نزدیک شدن به اسمای الهی برای کیست؟ برای انسان. آیا در همه انسان‌ها این ظرفیت به فعلیت می‌رسد؟ نه، آن انسان کاملی که همه اسمای الهی در او به فعلیت می‌رسد کلمه اتم الهی است که بالاتر از او کلمه‌ای وجود ندارد و آن کسی نیست جز وجود مقدس خاتم انبیا محمد مصطفی(ص) به عنوان کامل‌ترین انسان. کسانی که با این معارف کمتر آشنا هستند گاه بین مقام انسان کامل با حقیقت توحید تضاد می‌بینند در حالی که به عکس، قرآن کریم و معارف اهل بیت این تضاد را از میان برمی‌دارد.

فاضل تونی نیز می‌گوید همچنانکه هر عالمی کتابی است هر کدام از موجودات کلمه است زیرا کلمه برای اظهار ما فی الضمیر وضع شده است و موجودات چون هر یک بر وجود صانع حکیم دلالت دارد هر کدام امری غیبی را اظهار می‌کند بنابراین اطلاق کلمه بر موجودات عینی به نحو حقیقت است. بعد ایشان اشاره می‌کند که همه کلمات تامه است و تفاوتی میان آنها در تمامیت نیست اما برخی موجودات تام هستند و برخی اتم هستند. به این جهت است که امام باقر(ع) در دعای سحر هم درخواست اتم از کلمات می‌کند و هم درخواست از کلمات تامه. پس اگر با این نگاه مقایسه‌ای موجودات را با هم بسنجیم برخی در مرتبه نازل‌تر هستند و برخی در مرتبه عالی‌تر قرار دارند و اینجا سخن از اتم کلمات است. اگر هر موجود را به لحاظ ظرفیت خودش مقایسه کنیم تام است و هیچ موجودی به این نگاه ناقص نیست.

 

آیا این خبر مفید بود؟

نتیجه بر اساس رای موافق و رای مخالف

منبع: خبرگزاری برنا

کلیدواژه: اهل بیت فلسفه قرآن قرآن کریم کلمات

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.borna.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری برنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۰۷۴۴۹۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

بسیج ظرفیت مادی و معنوی جهان اسلام برای کمک به فلسطین

محمد دسالی، مدیر انجمن دانشجویی حمایت از فلسطین در کشور آفریقای  جنوبی  در گفتگو با خبرگزاری تقریب با بیان اینکه فلسطین فارغ  از این که سرزمینی مقدس و دومین قبله گاه مسلمانان به شمار می رود، مهم ترین محور وحدت آنها نیز هست، افزود: دلیل اهمیت فلسطین در وحدت مسلمانان از آن جهت است که هیچ بخشی از جهان اسلام از آغاز رسالت پیامبر(ص) تا امروز به اندازه فلسطین موضوع مورد دغدغه مسلمانان نبوده است و این تنها سرزمینی است که بر سر آن میان مسلمانان، مسیحیان و یهودیان جنگ به وقوع پیوسته و دست به دست شده است.

محمد دسالی همچنین افزود: وقوع جنگی که اسرائیل در پی طوفان الاقصی علیه غزه به راه انداخت، سبب شد تا بار دیگر این واقعیت معلوم شود که فلسطین جزو معدود موضوعاتی است که مسلمانان از هر مذهب، مسلک و مرامی نسبت به آن حساسیت ویژه ای دارند و از این رو دولت و مردمی که در حمایت از فلسطین پیشتازتر و فعال تر باشند، در نزد مسلمانان از اعتبار و موقعیت بیشتری برخوردار است. اما مهم اینجاست که کشورهای مسلمان به تنهایی نمی توانند برای حمایت از فلسطین آستین همت بالا بزنند.

او در توضیح بیشتر افزود: در شرایط کنونی که حامیان اسرائیل به دنبال اجرای طرح های سازش برای تثبیت موقعیت منطقه ای اسرائیل هستند، هیچ امری مهم تر از همبستگی کشورهای مسلمان برای مقابله با این طرح ها نیست. حال آن که وجود بیش از یک میلیارد مسلمان در جهان که از امکانات زیادی بهره مند هستند، این فضا را برای آنها فراهم می کند که بتوانند با اسودگی خیال مسئله فلسطین را مورد توجه قرار دهند و از طریق وحدت آن را حل کنند.

محمد دسالی در نهایت تصریح کرد: در حال حاضر حیاتی ترین مساله جهان اسلام آزادی قدس و فلسطین است و همه ظرفیت و امکانات مادی و معنوی مسلمانان باید برای خدمت به این هدف بسیج شود. در همین روند کشورهای مسلمان باید یک جبهه متحدانه و قوی بسازند که برای تحقق آن راهی ندارند جز اینکه از منافع ملی و سیاسی خاص خود در این موقعیت سرنوشت ساز عبور نمایند.